بیزینس پلن (Business Plan) چیست و چگونه یک بیزینس پلن طراحی کنیم؟

در مقاله امروز غرفه با ما همراه باشید تا به شما بگوییم که بیزینس پلن چیست و چگونه یک بیزینس پلن طراحی کنیم؟ کاربرد های آن را برای شما شرح دهیم و بگویبم که چرا وجود آن برای هر کسب و کاری حیاتی است؟

Business Plan چیست؟

ابتدا با یک مثال ساده شروع می کنم:

فرض کنید یک زمینی خریداری کردید و قصد دارید در آن ویلا بسازید. ابتدا جه کار می کنید؟

همینطوری می روید سر زمین و شروع می کنید به ساختن ویلا؟ یا نه، ابتدا نقشه ساختمانی تهیه می کنید؟

بعید می ‌دانم کسی جزو دستۀ اول باشد؛ به احتمال 99%، همۀ ما ابتدا طرح و نقشه را تهیه می‌ کنیم، هزینه‌ ها را حساب می‌ کنیم، مصالح تهیه می ‌کنیم، نیرو استخدام می‌ کنیم و بعد می ‌رویم سراغ ساخت و ساز!

دنیای کسب و کار هم به همین شکل است؛ بیزنس پلن یا “طرح کسب و کار” در واقع یک برنامه یا طرح برای کسب و کار است که به عنوان راهنما، شما را به سوی اهداف کسب و کارتان هدایت می کند و راه را برای شما آسان می نماید.

درست مثل یک نقشه راه، یک طرح تجاری خوب هم، شما را از بیراهه رفتن حفظ می ‌کند و کمک می ‌کند وقت و انرژی‌تان را در جا های اشتباه هدر ندهید.

یک بیزینس پلن شامل چه بخش هایی است؟

تا الان طرح‌ های مختلفی برای بیزینس پلن ارائه شده است که در بعضی بخش ‌ها با هم تفاوت دارند؛ اما کامل ‌ترین و بهترین طرح از نظر ما، باید شامل بخش ‌های زیر باشد:

• یک جلد مرتبط
• فهرست مطالب
• معرفی اعضای اصلی (هیات مدیره)
• چکیده
• معرفی کسب‌ و کار شما
  • شرح مشکل
  • شرح راه حل
• اهداف بیزینس
  • اهداف کوتاه‌ مدت
  • اهداف بلند مدت
• تحقیقات بازار
  • بازار هدف
  • آنالیز مشتریان
  • آنالیز رقبا
• معرفی آمیخته بازاریابی
  • محصول
  • قیمت ‌گذاری
  • روش توزیع
  • برنامه ترویج و تبلیغات
• منابع انسانی
• صورت مالی

همانطور که پیداست، در بیزینس پلن‌تان، قرار است که درباره این موارد، صحبت کنید. حالا دیگر با خودتان است که این اطلاعات را در فایل Word سروسامان دهید، یا در PowerPoint! در هر صورت دقت کنید که طرح کسب‌ و کارتان خوانا، جذاب و به دور از حاشیه ‌های اضافی باشد.

پیشنهاد می کنم مقاله ترفند های سئو برای بالا بردن رتبه سایت در نتایج گوگل را هم مطالعه کنید.

ضرورت وجود بیزینس پلن:

اگر برای شما این سؤال مطرح شود که ضرورت داشتن بيزنس پلن چيست و چه کسانی نیاز به بیزنس پلن دارند؟ باید بگوییم تنها کسی که به این طرح احتیاج ندارد کسی است که به تجارت نمی ‌پردازد. در واقع هر فردی که کاری همراه با سرمایه ‌گذاری را شروع می‌ کند و یا گسترش می ‌دهد، منابع قابل توجهی بودجه، انرژی و زمان را برای کسب سود به کار می ‌گیرد، باید زمان لازم را برای تهیه طرح کسب و کار خود صرف کند.

نویسنده طرح کسب و کار برای استارتاپ‌ ها کارآفرینانی هستند که برای شروع تجارت خود اقدام به نوشتن این طرح کرده‌ اند و در حقیقت بسیاری از شرکت های بزرگ امروزی کار خود را بر روی کاغذ در قالب طرحی برای متقاعد کردن سرمایه ‌گذاران شروع کرده ‌اند. در واقع بیزینس پلن ابزاری ضروری برای شروع یک کسب و کار جدید است و معمولاً بانک ها و بنگاه های سرمایه‌ گذاری، پیش ‌شرط سرمایه ‌گذاری را داشتن طرح توجیهی کسب و کار تعیین می ‌کنند.

شرکت هایی که سالهاست فعالیت دارند نیز باید بیزنس پلن داشته باشند و به صورت دوره ‌ای بازبینی شود تا در صورت دستیابی به اهداف و استراتژی‌ های قبلی، نسبت به تحولات جدید، برنامه ‌ها و نقشه ‌های جدید تبیین شوند تا شرکت همواره در مسیر رشد و توسعه گام بردارد.

بسیاری از شرکت هایی که در میانه راه توسعه خود قرار دارند، گاهی برای کسب بودجه بیشتر برای رشد و پیشرفت به مبالغ بالاتری سرمایه احتیاج دارند، که این موقعیت می ‌تواند برای سرمایه‌ گذاران جذاب تر باشد، پس نیازمند بیزینس پلن خواهند بود.

بیزینس پلن باید چند صفحه باشد؟

خیلی‌ ها به اشتباه فکر می ‌کنند که بیزینس پلن باید صدها صفحه باشد و درباره هر چیزی مفصل در آن توضیح داده باشیم!

اما این تصور اشتباهی است! اینکه حجم، یا بهتر بگوییم، تعداد صفحات طرح تجاری شما چقدر باشد، کاملاً بستگی به کسب ‌و کار شما، حوزه کاری و گستردگی آن دارد! برای کسب‌ و کارهای کوچکی که تازه راه افتاده‌ اند و آنقدرها گسترده نیستند، مشخص است که یک بیزینس پلن کوتاه و جمع ‌و جور، کار راه ‌انداز و حتی بهتر است.

مراحل ساخت یک بیزینس پلن:

با ما همراه باشید تا مراحل ساخت یک بیزینس پلن را با هم مرور کنبم:

مرحله اول: طراحی یک جلد مرتبط و جذاب

توجه: این مرحله را آخر کار هم می ‌توانید انجام دهید.

برای طراحی جلد بیزینس پلن ‌تان، از رنگ‌ های برندتان استفاده کنید؛ عنوان را روی جلد بنویسید و تاریخ ارائه را هم درج کنید. اگر همین الان عبارت Business Plan Cover Image را در گوگل جستجو کنید، به کلی طرح ساده و جذاب می ‌رسید؛ از این طرح ‌ها حتماً ایده بگیرید.

مرحله دوم: فهرست مراحل

این مرحله هم ساده است و مانند مرحله قبلی، بعد از پایان کار انجام می ‌شود. اصلاً هم سخت نیست؛ فقط شما باید در ابتدای طرح، فهرست بخش‌ های مختلف بیزینس را وارد کنید؛ طوری که کاربر بتواند با یک کلیک به آن بخش منتقل شود.

مرحله سوم: معرفی اعضای هیات مدیره

اگر کسب ‌و کارتان کوچک است یا 2-3 نفری یک استارتاپ راه انداخته ‌اید، فقط کافی است که در این صفحه در حد 1 الی 2 خط، خودتان را معرفی کنید. اما اگر کسب ‌و کار بزرگی با کارمندان زیاد دارید، بهتر است اعضای اصلی را مختصر معرفی و وظایفشان را تعریف کنید.

خوبی این کار این است که سرمایه ‌گذار، یا هر کسی که این طرح را می ‌بیند، می ‌داند که با چه افرادی طرف است.

مرحله چهارم: معرفی کسب‌ و کار شما + شرح مشکل و راه حل

خب؛ تازه داریم می ‌رسیم به بخش‌ های جذاب ماجرا؛ یعنی جایی که باید حسابی روی کسب‌ و کارمان دقیق شویم.

در این مرحله، بهتر است که شما اول به‌صورت یک مقدمه، کسب ‌و کارتان را معرفی کنید. مثلاً بنویسید که از چه زمانی شروع به کار کردید، کالا یا خدماتی که ارائه می ‌کنید چیست، چه ارزش‌ هایی دارید، روی کدام بخش ‌های بازار تمرکز دارید و اصلاً چرا فکر می ‌کنید که موفق می‌ شوید!

نکته مهم: در این بخش، بهتر است بعد از معرفی، در یک جمله، هدف، ماموریت و چشم ‌انداز سازمان خود را نیز تعریف کنید. به این یک جمله Statement هم گفته می ‌شود. مثلاً Vision Statement برند Nikeرا ببینید:

«برای اینکه برای هر ورزشکاری در دنیا، منبع الهام و نو آوری باشیم»

در همین یک جمله، نایکی چشم ‌انداز و هدف خود را شرح داده است.

هنوز کار ما در این بخش تمام نشده است.

شما باید 2 بخش برای شرح مشکل و راه‌ حل مشکل هم اضافه کنید.

الان شما باید روی کاغذ بنویسید که:

• برای حل چه مشکلی آمده‌ اید؟
• راه حل‌ تان چیست؟

یک نکته مهم دیگر: وقتی که صحبت از مشکل و هدف کسب‌ و کار می‌ شود، خیلی ‌ها فکر می ‌کنند که باید مشکل یا هدف خودشان را بنویسند (مثلا می ‌خواهم با این کسب‌ و کار پولدار شوم)؛ این کار خیلی اشتباه است! چون شما باید درباره هدف و رسالت ایده یا کسب‌ و کارتان صحبت کنید.

مرحله پنجم: مشخص کردن اهداف کوتاه‌ مدت، میان‌ مدت و بلند مدت

هر کسب ‌و کاری یک سری اهداف بلند مدت (مثل رهبری بازار) و یک سری اهداف کوتاه‌ مدت و فاز بندی شده (مثل رسیدن به فروش 100 میلیونی در یک سال اول) دارد.

در این بخش، ابتدا اهداف اصلی و بلند مدت کسب ‌و کار خودتان را توضیح دهید و بعد وارد فاز بندی ‌ها شده و بنویسید که در یک بازه زمانی مشخص، چه اهدافی را دنبال می ‌کنید تا به هدف اصلی نزدیک شوید. این فاز بندی هم می ‌تواند کوتاه مدت باشد (6 ماه تا یک سال) و هم میان‌ مدت (1 تا 3 سال).

مرحله ششم: تحقیقات بازار

حالا که مشکل، راه حل آن و اهداف خود را می ‌دانید، باید دست به کار شوید و راجع ‌به بازاری که می ‌خواهید در آن فعالیت کنید، تحقیقات انجام دهید.

بازار هدف (Target Market) شما چیست؟

بازار هدف، به گروهی از مخاطبان گفته می‌ شود که مشتری کالاها یا خدمات شما هستند. مثلاً فرض کنیم که من یک برند لوازم لوکس دارم. بازار هدف من افراد ثروتمند جامعه هستند که دوست دارند لوکس به نظر برسند و از این بابت دغدغه مالی هم ندارند.

امیدوارم با این مثال کلیات بازار هدف را فهمیده باشید و یادتان بماند که همه آدم‌ها یا همه دنیا، بازار هدف شما نیستند.

مشتریان شما چه ویژگی‌ هایی دارند؟

خب، حالا که بازار هدف را می ‌دانیم، باید کمی در مشتری ‌هایمان دقیق‌ تر شویم و ببینیم که اصلاً چه کسانی هستند و چه ویژگی‌ هایی دارند. (اینجور موقع‌ ها، طراحی یک پرسونای مشتری خیلی به دردتان می‌ خورد.)

یک مثال هم می‌ زنم. همان برند لوکسی که گفتم را در نظر بگیرید. مشتری‌ های من، خانم‌ های جوان تحصیلکرده، با محدوده سنی 21 تا 45 هستند که در مناطق 1 تا 5 تهران هستند و در سال حداقل یک سفر خارجی می‌ روند.

نکته: 100% مشتریان شما آدم‌ هایی متفاوت با هزاران ویژگی خاص هستند. این درست؛ ولی ما با ویژگی‌ های مشترک این آدم‌ ها کار داریم. مثلاً وقتی که از 100 مشتری، 80 نفر در مناطق 1 تا 5 تهران سکونت دارند، متوجه می‌ شویم که یکی از ویژگی ‌های مهم مشتریان ما، محل زندگی آن ‌هاست.

رقبای شما چه کسانی هستند؟

وارد هر بازاری که بشوید، احتمالاً چندین رقیب سرسخت خواهید داشت. مثلاً بازار گردشگری را ببینید. اگر بخواهید وارد این بازار شوید، باید با رقبای سرسختی مثل علی ‌بابا، کجارو، کارناوال و … دست‌ و پنجه نرم کنید.

پس همین جا لطفاً رقبای خود را آنالیز و نقاط ضعف و قوت آن ‌ها را مشخص کنید. بهتر است در این بخش توضیح بدهید که برنامه شما برای رقابت چیست و چطور می ‌خواهید از رقبا متمایز شوید.

برای این تمایز، شما نیاز به یک یا چند مزیت رقابتی دارید. مزیت رقابتی‌تان را در بیزینس پلن بنویسید. یادتان باشد که این بخش برای سرمایه‌ گذران، اهمیت زیادی دارد.

شرایط بازار چگونه است؟

غیر از مشتری و رقبا، عوامل محیطی دیگری هم هستند که در شکست یا موفقیت پروژۀ شما تاثیری زیادی دارند! چطور؟!

اجازه دهید یک مثال بزنم. تا 15-20 سال پیش (یعنی همان زمان ‌هایی که اینترنت و رسانه هنوز آن ‌قدر همه‌ گیر نشده بود)، برند ها در تبلیغ غذا های چرب و نوشیدنی‌ های رنگارنگ، با یکدیگر در رقابت بودند.

اما به مرور، با گسترش تکنولوژی و نفوذ آن به زندگی مردم، سبک زندگی‌ ها هم تغییر کرد. حالا دیگر مردم می ‌دانستند که برای سلامتی خودشان باید کاری کنند و اینطوری شد که بحث رژیم و غذا های رژیمی داغ شد!

خب، فکر می‌ کنید چه شد؟ آیا برند های تولید کنندۀ نوشابه و غذا های چاق ‌کننده شکست خوردند؟

نه! این برند ها با هوشمندی و آینده ‌نگری تمام، از این فرصت استفاده کردند و یک خط تولید محصولات رژیمی به کارخانه‌ هایشان اضافه کردند.

حالا دیگر ما با خیال راحت نوشابۀ رژیمی را سر می‌ کشیم و نگران هیچ چیز هم نیستیم!

از این مثال نتیجه می ‌گیریم که عوامل تکنو لوژیک و فرهنگی نتوانست کارخانه ‌های نوشابه را ورشکست کند.

ولی خب فقط این 2 عامل را نداریم؛ 5 عامل دیگر هم وجود دارد که ممکن است در آینده کسب ‌و کار شما را تهدید کند. این عوامل عبارتند از: عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، محیط زیستی و قانونی.

شاید بپرسید که چطور این عوامل را باید شناسایی کنیم و بفهمیم که کسب و کارمان را تهدید می‌کنند یا نه؟!

جواب فقط 2 کلمه است: تحلیل پستل!

شما باید با انجام تحلیل PESTLE عوامل بیرونی را شناسایی کنید و برای کسب ‌و کارتان برنامه داشته باشید.

مرحله هفتم: معرفی آمیخته بازاریابی (4P)

آمیخته بازاریابی (Marketing Mix) یکی از مباحث پایه و البته خیلی مهم در بازاریابی است. بازاریابی کسب و کار شما فقط یک جنبه ندارد. در واقع، آمیزه ‌ای از مسائل مختلف است که اگر در کنار هم درست مدیریت شوند، به رشد کسب و کار شما کمک می‌ کنند. به مجموعۀ این مسائل، آمیخته بازاریابی (یا همان آمیزه بازاریابی) گفته می ‌شود.

آمیخته بازاریابی شامل 4 بخش یا P مختلف است. این P ها عبارتند از:

• محصول (Product)
• قیمت (Pricing)
• توزیع (Placement)
• ترویج (Promotion)

شما باید این چهار P را در بیزینس پلن‌تان باز کنید و به‌طور مفصل توضیح دهید که در هر بخش هدف چیست و قرار است چه فعالیت‌ هایی انجام شود.

اگر موافق باشید برویم و P ‌ها را در بیزینس پلن، یک به یک کالبد شکافی کنیم.

اولین P: محصول

اول از همه توضیح دهید که محصول (کالا یا خدمات) شما چیست و چه نیازی از مشتریان رفع می‌ کند؟

USP یا Unique Selling Point محصول چیست؟ یا بهتر بگویم، وجود چه ویژگی در محصول شما باعث می‌ شود که مشتری آن را انتخاب کند؟

دقت کنید که USP ویژگی مرتبط با محصول شماست؛ نه برند شما!

دومین P: قیمت‌گذاری

• هزینه تمام شدۀ محصول چقدر است؟
• قیمت رقبا چقدر است؟
• قیمتی که برای محصول در نظر گرفته ‌اید چقدر است؟

خب؛ یه لحظه همین‌ جا صبر کنید!

خیلی ‌ها فکر می ‌کنند که برای قیمت‌ گذاری باید هزینه تمام شده را به علاوۀ مقداری سود کنند یا اینکه مقداری کمتر یا بیشتر از محصول‌شان را بفروشند. در صورتی که این تصور درستی نیست.

قیمت محصول تأثیر مهمی در میزان فروش و سود شما دارد؛ پس بهتر است یک استراتژی درست ‌و حسابی برای آن بچینید.

شما باید با توجه به بازار هدفی که انتخاب کرده‌ اید، ویژگی‌ هایی که محصول‌تان دارد و شرایط بازار، قیمت مناسبی را برای محصولات‌تان تعیین کنید.

سومین P: روش ‌های توزیع

خب، تازه رسیدیم به جایی که باید ببینیم محصول‌مان را چطور باید به دست مشتری برسانیم!

ببینید، برای هر محصولی، روش های توزیع متفاوتی وجود دارد. مثلاً کسب ‌و کاری که محصولات بهداشتی (مثل صابون و شامپو) تولید می ‌کند، نیاز دارد که همیشه در معرض دید مخاطبان باشد. چون به ‌هر حال، آدم‌‌ ها به‌ صورت روزانه به بهداشت نیاز دارند.

برای همین هم هست که شما می ‌توانید صابون و شامپو را در همه‌ جا، از سوپر مارکت سر کوچه گرفته تا فروشگاه‌ های زنجیره ‌ای و حتی سایت ‌ها پیدا کنید.

اما این شرایط برای برندی که موبایل تولید می ‌کند زمین تا آسمان فرق می ‌کند.

بعد از اینکه مشخص کردید محصول‌تان را در چه جاهایی در معرض دید مخاطبان قرار دهید، باید فکری هم به حال هزینه‌ های ارسال بکنید.

• اگر محصول را به‌صورت عمده توزیع می ‌کنید، هزینه آن چقدر است؟
• اگر محصول را بعد از خرید اینترنتی مستقیماً به در خانه مشتری می ‌فرستید، هزینه آن چقدر است؟
• اصلاً نگه داشتن محصولات در انبار (یا در انتظار ارسال) چقدر برای شما هزینه دارد؟
• بعد از مشخص کردن هزینه ارسال، زمان تحویل محصول را هم مشخص کنید.
• چند روز طول می‌ کشد بار به فروشگاه برسد؟
• چند روز کاری زمان می ‌برد تا سفارش به دست مشتری برسد؟
• سوال بعدی که باید از خودتان بپرسید این است که فرآیند ارسال محصول برای مشتری، چگونه است؟
• شخصاً خودتان محصول را تحویل می‌ دهید؟
• با باربری هماهنگ می ‌کنید؟
• پیک آنلاین می‌ گیرید یا در شرکت پیک ثابت دارید؟
• با پست می ‌فرستید یا با تیپاکس؟
• و…

چهارمین P: ترویج و تبلیغات

بالاخره رسیدیم به بخش شیرین تبلیغات و ترویج محصول! اینجا باید از خودتان بپرسید که:

• چطور می‌ خواهید پیام برندتان را در ذهن مخاطب حک کنید؟
• استراتژی شما برای بازاریابی و فروش چیست؟
• بهتر است تبلیغات را از کدام رسانه‌ ها شروع کنید؟
• آیا رویداد خاصی هست که در آن شرکت کنید؟ مثلاً حضور در الکامپ برای شما لازم است؟
• برای شروع کدام ابزارها بیشتر به درد شما می ‌خورد؟ ایمیل؟ پیامک؟ بیلبورد؟ محتوا؟ یا …
• اصلاً چقدر بودجه برای تبلیغات لازم دارید؟
• چطوری قرار است این بودجه را مدیریت کنید؟
• چطور می‌ خواهید محصول را ترویج کنید؟ آیا بلاگرها به درد این کار می‌ خورند؟ کدام بلاگر ها؟
• چه استراتژی برای تخفیف دادن دارید؟

ببینید، بحث بازاریابی و تبلیغات، گسترده است و برای داشتن یک استراتژی خوب بهتر است که از یک مشاور کمک بگیرید (به‌خصوص اگر سررشته ندارید)؛ اما با همین سوالاتی که پرسیدم هم، می ‌توانید تا حدودی تکلیف پلن بازاریابی خود را مشخص کنید.

پیشنهاد می کنم مقاله نرخ پرش سایت یا Bounce Rate چیست و چگونه آن را کاهش دهیم؟ را هم مطالعه کنید.

مرحلۀ هشتم: منابع انسانی

اگر اول راه هستید و تازه دارید کسب‌ و کارتان را شکل می ‌دهید، به یک سری نیرو برای انجام کارها نیاز دارید؛ اگر هم در مسیر توسعه هستید، باید ببینید که آیا نیروی جدید یا جایگزینی نیرو نیاز دارید یا خیر.

در بیزینس پلن، بهتر است که تعداد کل نیرو های مورد نیاز هر بخش و پست‌ های اصلی را مشخص کنید. مثلاً مشخص کنید که به چه تعداد نیرو در بخش مارکتینگ نیاز دارید و وظیفه هر کدام چیست.

یا مشخص کنید که برای توسعه برندتان نیاز به افتتاح بخش آنلاین و استخدام نیرو های متخصص دارید.

جدا از وضعیت استخدام و تعداد نیروها، اگر یک بخش منابع انسانی (HR) در شرکت‌تان دارید، بد نیست که درباره فعالیت ‌های آن، در راستای افزایش بازدهی و همینطور برندینگ منابع انسانی (HR Branding) هم توضیح دهید.

مرحلۀ نهم: صورت مالی کسب ‌و کار

بالاخره وقت حساب و کتاب کردن رسیده و باید ببینیم که کجا چقدر باید هزینه کنیم و چقدر فروش و سود خواهیم داشت.

• برای شروع چقدر سرمایه لازم دارید؟ برای ادامه دادن چطور؟
• هزینۀ ثبت برند، کار های اداری و جواز های لازم چقدر می ‌شود؟
• برای اجاره دفتر، خرید یا اجاره تجهیزات و لوازم مورد نیاز چقدر باید صرف شود؟
• هزینه استخدام، حقوق و بیمه نیرو ها چقدر باید باشد؟
• هزینه تبلیغات و بازاریابی چطور؟
• آیا برای خدمات رفاهی هم بودجه ‌ای در نظر گرفته‌ اید؟

برای اینکه بتوانیدصورت مالی درستی در بیاورید، هزینه ‌های ثابت را جدا کنید و هزینه ‌های ادامه‌ دار مثل اجاره دفتر، حقوق کارمندان و بودجه ماهانه بازاریابی را ضرب در 6 کنید. حالا حاصل را با هزینه ‌های ثابت جمع بزنید. این می‌ شود صورت مالی شما، البته با نوشتن جزئیات و توضیحات.

مرحلۀ دهم: چکیدۀ اجرایی

و اما آخرین مرحله:

این بخش از بیزینس پلن، بهتر است که همان ابتدای فایل و بعد از معرفی اعضای هیات مدیره آورده شود؛ اما برای اینکه مسلط ‌تر بتوانید بنویسید، در آخرین مرحله آن را آوردیم. اینطوری دقیقاً می ‌دانید که چه اتفاقاتی در بیزینس پلن‌تان افتاده است.

در بخش چکیده، شما باید بگویید که:

• چه هدفی را دنبال می ‌کنید؟
• چرا فکر می‌ کنید موفق می ‌شوید؟
• چطور می‌ خواهید به اهدافتان برسید؟

همچنین به‌طور خلاصه مشخص کنید که:

• چه مشکلی را قرار است حل کنید؟
• چه دورنمایی برای کسب ‌و کارتان می ‌بینید؟
• بازار هدف ‌تان شامل چه کسانی است؟
• چه محصولی ارائه می ‌کنید؟
• پیشبینی شما از درآمد، هزینه و سود به چه شکل است؟
• چقدر سرمایه برای شروع و در ادامه نیاز دارید؟

لطفاً در نوشتن این بخش، نهایت دقت را به خرج دهید؛ چرا که اینجا، اولین بخشی است که مخاطب (یا حتی سرمایه‌ گذار) با دقت می ‌خواند و اگر چنگی به دلش نزند، ممکن است اصلاً ادامه ندهد!

خب تمام شد. بیزینس پلن شما آماده است!

حرف آخر

آنچه که در این مقاله به آن پرداخته شد در واقع راهکاری است در جهت بهبود کیفیت کسب و کار شما. بیزینس پلن در واقع نقشه راه برای پیشرفت و رسیدن به اهداف تعیین شده است. اگر پیشنهادی دارید خوشحال می شویم در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.